Als alle beetjes helpen ... Moeten we dan zo veel mogelijk buren optrommelen?
Dieter: ‘Dat zou fantastisch zijn! Elke vierkante meter telt, dus iedereen die een tuin of groene berm heeft, moet mee op de kar. Het zou nog geweldiger worden als ook jouw gemeente, school, bedrijf of sportclub meedoet. Wie weet wil zelfs het woonzorgcentrum van je bomma wel een steentje bijdragen? Al die wilde, natuurlijke stapstenen samen vormen een superbelangrijk netwerk voor onze bestuivertjes. Die hebben het immers al jaren heel moeilijk.’

Sommige buren hebben enkel een balkon of terras. Kunnen zij ook meedoen?
Dieter: ‘Natuurlijk! Er bestaan supertoffe speciale voederbakjes en waterschaaltjes voor relingen of ramen. Zet er nog enkele leuke plantenbakken met meerjarige, inheemse en biologisch geteelde bijenplanten bij, en dan geniet je binnenkort vast van koddige meesjes aan het raam.’

Is dit een lokaal idee of zie je het groter?
Dieter: ‘Ik voel aan alles dat er heel wat begint te bewegen. De overheid heeft natuurlijk een taak in deze kwestie, maar ook van onderuit, vanuit de burgers, kunnen wij een enorm krachtig signaal geven. Overal zie je dit soort acties oppoppen – en dat is niet toevallig. Ze zijn broodnodig, want ze bieden een antwoord op de eis van Europa om in élke Europese gemeente meer natuurwaarde te creëren tegen 2030. Om dat doel te bereiken, is niet alleen de inzet van de overheid maar ook die van burgers van levensbelang. Gelukkig is Europa wakker geworden als het over het belang van bestuivers gaat, en zien we dat steeds meer sectoren zich hierin engageren. Zo reageert ook de landbouw verrassend enthousiast op deze campagne. Heel wat boeren beseffen dat bloemrijke akkers niet alleen goed zijn voor de natuur, maar ook voor hun eigen gewassen. Zonder bestuivers immers geen groenten of fruit op ons bord, dat leren kinderen in de kleuterklas al. We zitten dus allemaal in hetzelfde schuitje en kunnen alleen door samen te werken écht een verschil maken.’

Waarom is dat zo belangrijk, een natuurlijke(re) tuin?
Dieter: ‘Omdat de klassiek aangelegde tuin niet langer is opgewassen tegen het veranderende klimaat van vandaag. De weersomstandigheden worden alsmaar extremer: lange periodes van droogte wisselen af met stortregens die de uitgedroogde bodem overspoelen. En daar is dat kortgemaaide gazon compleet machteloos tegen ... In de zomer wordt het een dorre, vergeelde mat die geen water meer vasthoudt, en in de herfst verandert het in een modderpoel waar het regenwater niet weg kan.
Gelukkig kan je je tuin veel slimmer laten werken. Langer gras, een rijkere bodem en meer variatie aan planten, struiken en bomen, vormen samen een natuurlijke spons. Die kan het water beter opslorpen, vasthouden én langzaam afgeven in droge tijden. Tegelijk blijft de temperatuur in je tuin een pak aangenamer: in een stukje wilde tuin kan het op een hete dag wel drie graden koeler zijn dan op een strak gemaaide pelouse. En dan hebben we het nog niet over de vogels, insecten en andere dieren die er hun thuis in vinden. Kortom: je tuin omvormen tot een natuurlijke oase is een win-win voor mens én natuur!’

Zijn die insecten dan niet alleen maar vervelend in je frisdrank in de zomer?

Dieter: ‘Misschien kom je wel eens een ambetante wesp tegen, maar dan nog ... Dat beestje weet niet beter, hé. Wij moeten dringend wat slimmer worden, want die kleine bestuivers zijn letterlijk van levensbelang. Zonder bijen, zweefvliegen en andere insecten zouden heel wat groenten en fruit niet eens groeien. Geen aardbeien, geen appels, geen courgettes ... En daar stopt het niet: insecten vormen een voedselbron voor vogels, kikkers en egels, die op hun beurt weer prooi zijn voor grotere dieren. De natuur is één groot netwerk waarin alles met elkaar verbonden is. Hoe meer soorten we verliezen, hoe instabieler dat systeem wordt – en dat heeft uiteindelijk ook gevolgen voor ons eigen leven en onze voedselvoorziening.’

Ik daag elke ‘ByeByeGazonner’ uit om die soortenrijkdom eens te tellen. Met een app zoals ObsIdentify op je smartphone kun je supersimpel planten en dieren herkennen en virtueel ‘vangen’, zoals in een spel. Héél verslavend ... Je zult snel merken hoe je tuin verandert in een echte natuurhotspot en je zult versteld staan van het aantal soorten dat je wilde stukje natuur aantrekt. Gewoon door er minder in te werken! En in ruil krijg je er ook nog eens meer tijd voor het aperitief én meer moois in je tuin bovenop ... Zalig, toch?’

Hoe pak je zo’n natuurlijkere tuin dan concreet aan?
Dieter: ‘Ik blijf het herhalen: het beste advies blijft lui tuinieren! Laat je grasmaaier wat vaker staan en je tuin doet vanzelf het werk. Hoe minder je ingrijpt, hoe meer leven je krijgt. Wil je een stapje verder gaan? Plant dan hagen en bomen waar het kan – niet alleen mooi, maar ook een perfect schaduwplekje voor een hittegolf.
En nog een tip: haal zo veel mogelijk beton of tegels weg. Een tuin die ademt, kan regenwater veel beter opnemen. En als je dan toch bezig bent, strooi dan ook biologische bloembollen à volonté, dan heb je elk seizoen wat te zien.
Lui tuinieren kan trouwens ook in de herfst, want je hoeft de afgevallen blaadjes echt niet op te ruimen. Verwerk ze in je borders – een natuurlijke mulchlaag! – of maak er bladcompost van – of #bladgoud, zoals wij het noemen. Die blaadjes zijn gewoon gratis voeding voor je planten en een fijne schuilplek voor egels en andere kleine tuindieren. Simpeler kan toch niet?
Mijn laatste tip is water. Een klein schaaltje water in je tuin kan een wereld van verschil maken voor dorstige vogels, bijen en hommels. Je zal er versteld van staan hoe snel je tuin bruist van het leven als je hem gewoon een beetje z’n gang laat gaan.’

Je ijvert ook voor minder of geen gebruik van ‘tuinverbeteraars’. Waarom?

Dieter: ‘Ja, laten we die producten met z’n allen overboord gooien! Ze worden verkocht onder het mom van een zo ‘groen’ mogelijk gazon, maar in werkelijkheid bevatten ze alleen maar dingen die juist heel slecht zijn alles wat leeft en bloeit in de natuur. Veel van die stoffen vergiftigen letterlijk ons ecosysteem. Vogels eten door ons vergiftigde insecten op en dan zit het spel natuurlijk op de wagen. Ook ‘gewoon maar’ sproeien om het onkruid van je klinkers te krijgen, is een slecht idee. Die giftige stoffen belanden allemaal in de bodem en in ons grondwater. Gebruik je meststoffen, dan groeit je gras sneller en moet je het ook weer sneller afrijden. Zo onlogisch! Want hoe korter je je gazon maait, hoe korter ook de wortels. Hoe langer het gras, hoe langer de wortels, en dus hoe beter bestand het is tegen de droogte.’

Hoe loopt de actie #ByeByeGazon dit jaar?

Dieter: "Ik ben een hele fiere ambassadeur! De campagne gaat onverminderd door! Wat vijf jaar geleden kleinschalig begon in Zoersel, is intussen een indrukwekkend succes in heel Vlaanderen. Vorig seizoen werd maar liefst 1.485.255 vierkante meter geregistreerd voor #ByeByeGazon – dat is goed voor zo’n 208 voetbalvelden! Je kan je wel voorstellen wat voor boost dat geeft aan de biodiversiteit. Ook dit jaar zien we opnieuw veel enthousiasme om gazons wilder en natuurlijker te maken.”

Hoe ziet jouw eigen tuin er intussen uit?
Dieter: ‘Ik ben een héle goeie luie tuinier.’ (Lacht.) ‘Ik maai niet meer klakkeloos alles, alleen waar ik het echt nodig vind. Bijvoorbeeld om een pingpongtafel of tuinset te zetten of een gezellig plekje vrij te maken. De rest laat ik groeien, en zo ontstaat er een speels landschap met paadjes en open plekken tussen het lange gras. Dat maakt het maaien zelfs leuk – iets creatiefs in plaats van een eindeloos saaie klus. En het mooiste is: met minder werk krijg je een tuin die bruist van het leven. Daarnaast ben ik al twee jaar de fiere eigenaar van 1,1 ha bos in Pulderbos, waar we zo’n 1.500 jonge boompjes plantten. Een mooie erfenis voor onze kleinkinderen, hoop ik ... Al begrijp ik zeker en vast dat niet iedereen de kans heeft om een bos aan te planten. Daarom ben ik zo’n grote fan van #ByeByeGazon: een actie waarmee héél veel mensen samen een verschil maken met relatief weinig moeite.’

Oké, je hebt ons overtuigd! Hoe kunnen we meedoen?

Dieter: ‘Yes, super! Ik vat het hier nog even samen:

1. Kies een mooi stukje tuin uit en maak je keuze:
   > Heb je geduld?
   Minder maaien is de simpelste stap. Maai je gras nog maar 2 à 3 keer per jaar en geef wilde bloemen de kans om spontaan te verschijnen. De natuur doet het werk voor jou.
   > Wil je het wat sneller?
   Help de natuur een handje door je gras open te harken of te verticuteren. Strooi vervolgens biologisch & inheems bloemenzaad tussen het gras. Zo versnel je de natuurlijke bloei.
   > Ga je voor de turbo-aanpak?
   Verwijder de graszoden en zaai meteen in met biologisch & inheems bloemenzaad. De snelste manier naar een kleurrijke bloemenweide vol leven!
2. Raadpleeg het maaischema op byebyegazon.be.
3. Vul je aantal vierkante meters in op byebyegazon.be/meedoen.

Dat klinkt bijna te mooi om waar te zijn ... Is dat echt alles?

‘Ja, hoor! Zo eenvoudig is het. Het zal niet lang duren voor de eerste wilde bloemen komen piepen...’

‘Heb je de smaak helemaal te pakken? Stop dan in het najaar nog een bonte mengeling biologische bloembollen in de grond en bezorg de bijtjes al vroeg in het jaar een heerlijk buffet! Laat tot slot iedereen weten dat jij een trotse bermbooster bent met onze toffe bijenbordjes. Zo weten de mensen van de bermbeheerdienst dat ze jouw stukje niet hoeven te maaien, en wie weet inspireer je er ook andere inwoners mee! Die bordjes kan je gratis ophalen bij de bibliotheek of het administratief centrum van jouw stad of gemeente. Simple comme bonjour!’

• Wij zijn razend benieuwd naar jouw wilde(re) stukje natuur! Word daarom ook een trotse #ByeBye#Gazon-ambassadeur. Hoe? Door jouw vierkante meters in tuin en/of berm te registreren op de website byebyegazon.be. Alleen zo maak je kans op één van de tien bij-zondere bedankpakketten die jouw stad of gemeente verloot.
• Inspiratie opdoen en op de hoogte blijven van onze acties? Volg #ByeByeGazon op Instagram en Facebook.
• Lekker uitpakken en anderen inspireren met jouw tuin? Doen! Post foto’s van je natuurlijke tuin met de hashtag #byebyegazon en tag @ByeByeGazon… Veel succes!